Ergen danışmanlığı, çocukluktan genç yetişkinliğe geçiş dönemi olan ergenlik sürecindeki bireylerin karşılaştığı gelişimsel zorluklar ve psikososyal sorunlarla başa çıkmalarını desteklemek için tasarlanmış profesyonel bir psikolojik destek hizmetidir.
Bu dönem, hızlı biyolojik, duygusal ve sosyal değişimlerin yaşandığı, kimlik arayışının yoğunlaştığı fırtınalı bir süreçtir. Ergen danışmanlığının temel amacı, gencin bu zorlu dönemi daha sağlıklı, uyumlu ve güçlü bir şekilde atlatmasına rehberlik etmektir.
Ergen Danışmanlığının Temel Amaçları
Ergen danışmanları, genci bir bütün olarak ele alır ve sadece sorunları çözmekle kalmaz, aynı zamanda onun potansiyelini keşfetmesine ve sağlıklı bir yetişkin olma yolunda ilerlemesine de yardımcı olur. Başlıca amaçları şunlardır:
Duygusal Farkındalık ve Yönetim: Ergenin yoğun ve değişken duygularını (öfke, kaygı, hüzün, kafa karışıklığı) tanımasını, kabul etmesini ve sağlıklı yollarla ifade etmesini sağlamak.
Kimlik Gelişimine Destek: “Ben kimim?” sorusunun yanıtını arayan gence, kendi değerlerini, inançlarını ve hedeflerini belirlemede rehberlik etmek. Özsaygı ve özgüvenini güçlendirmek.
İletişim Becerilerini Geliştirmek: Ailesi, arkadaşları ve öğretmenleriyle yaşadığı çatışmaları daha yapıcı bir şekilde yönetmesi için sağlıklı iletişim ve sorun çözme becerileri kazandırmak.
Akademik Motivasyon ve Kaygı Yönetimi: Ders çalışma alışkanlıklarını düzenlemesine, sınav kaygısıyla başa çıkmasına ve geleceğe yönelik kariyer hedefleri oluşturmasına yardımcı olmak.
Riskli Davranışların Önlenmesi: Madde kullanımı, kendine zarar verme, okuldan kaçma gibi riskli davranışlara karşı farkındalık oluşturmak ve sağlıklı alternatifler sunmak.
Ergen Danışmanlığında Ele Alınan Başlıca Sorunlar
Ergen danışmanlığına başvurulan yaygın konular ve zorluklar şunlardır:
- Duygusal Zorluklar: Depresyon, sürekli mutsuzluk, yoğun kaygı bozuklukları (sosyal kaygı, panik), öfke kontrol sorunları.
- Davranışsal Problemler: Kurallara uymama, aşırı tepkisellik, agresif davranışlar, yalan söyleme, okul reddi.
- Aile İçi Çatışmalar: Ebeveynlerle sürekli tartışma, aile içi iletişimin kopması ve bağımsızlık mücadelesi.
- Akran İlişkileri: Arkadaş edinme zorluğu, sosyal beceri eksikliği, akran zorbalığı (hem mağduru hem uygulayıcısı olmak).
- Beden Algısı ve Yeme Sorunları: Bedeniyle ilgili memnuniyetsizlik, yeme alışkanlıklarında bozukluklar.
- Akademik ve Okul Sorunları: Ders başarısızlığı, motivasyon eksikliği, dikkat eksikliği ve hiperaktivite (DEHB).
- Cinsel Gelişim ve Yönelim: Cinsellikle ilgili merak, kafa karışıklığı ve sağlıklı bilgi edinme ihtiyacı.
Süreç Nasıl İşler?
Ergen danışmanlığı süreci, genellikle ergen ile psikoloğun birebir görüşmeleri şeklinde ilerler. Ancak, ergenin yaşadığı sorunların kaynağı ve çözümü çoğu zaman aile dinamikleriyle ilişkili olduğu için, danışman aile görüşmelerini veya ebeveyn danışmanlığını da sürece dahil edebilir.
Danışman, ergenle kurduğu güven ilişkisi sayesinde, gencin kendini yargılanmadan ifade edebileceği güvenli bir alan yaratır. Bu süreçte danışman, genci dinler, onu anlamaya çalışır ve onun kendi çözümlerini bulması için rehberlik eder. Sürenin uzunluğu, ergenin ihtiyaçlarına ve karşılaşılan sorunun derinliğine bağlı olarak değişebilir.